سعید آلبوغُبیش، عضو سازمان حقوق بشر کارون، روز ۲۵ سپتامبر ۲۰۲۵ در حاشیه نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو که با محوریت «حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران» برگزار شد، حضور یافت. این نشست از ساعت ۱۷ تا ۱۸ به وقت اروپای مرکزی در یکی از سالن‌های رسمی سازمان ملل و به ابتکار و سازماندهی انجمن دفاع از حقوق بشر آذربایجان (ارک) برگزار گردید.
نماینده سازمان کارون در حضور جمعی از مدافعان برجسته حقوق بشر و با همراهی پروفسور مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر ایران، گزارشی جامع از وضعیت وخیم محیط زیست در اهواز ارائه داد.
موضوع اصلی مشارکت سازمان کارون، افشای سیاست‌های نظام‌مند جمهوری اسلامی در تخریب محیط زیست اهواز بود.
نماینده سازمان کارون تاکید کرد، این اقدامات نه‌تنها یک بحران زیست‌محیطی فراگیر به وجود آورده، بلکه به‌طور مستقیم حقوق بنیادین میلیون‌ها شهروند ــ به‌ویژه مردم اهواز و سایر اقلیت‌های قومی و مذهبی در جغرافیای ایران ــ را نقض کرده است.
متن سخنرانی آقای آلبوغبیش به شرح زیر است:
«امروز می‌خواهم شما را به اهواز ببرم، جایی که هم انسان و هم محیط زیست از تبعیض، فقر و بی‌عدالتی رنج می‌برند. قلب تپنده صنعت و کشاورزی ایران – و به منطقه‌ای که اکنون با یکی از شدیدترین بحران‌های زیست‌محیطی در خاورمیانه روبرو است.
اهواز، که رسماً با نام استان خوزستان شناخته می‌شود، از فجایع زیست‌محیطی و نقض حقوق بشر رنج می‌برد. میلیون‌ها عرب اهوازی تحت تبعیض، فقر و دسترسی محدود به آب پاک، مراقبت‌های بهداشتی و آموزش زندگی می‌کنند – با وجود اینکه اهواز یکی از ثروتمندترین استان‌های ایران از نظر نفت و گاز طبیعی است. اعتراضات مسالمت‌آمیز به دلیل کمبود آب، بیکاری و آلودگی اغلب با دستگیری، شکنجه و حتی اعدام مواجه می‌شود. رسیدگی به این موضوع مستلزم شفافیت، پاسخگویی و احترام به حقوق اولیه بشر است.
دهه‌هاست که اهواز با تولید نفت، کشاورزی در مقیاس بزرگ، ساخت و ساز و صنعت متحول شده است. اما در پشت این پیشرفت، یک فاجعه زیست‌محیطی و انسانی نهفته است. سوء مدیریت عمدی، تغییرات سیستماتیک آب و هوایی و دهه‌ها توسعه بی‌قاعده، هم اکوسیستم و هم مردم آن را به لبه پرتگاه کشانده است.
تراژدی نخلستان‌ها را در نظر بگیرید. در سال ۲۰۲۵، آتش‌سوزی‌ها بیش از ۴۴۰۰۰ درخت نخل خرما – که منبع درآمد نسل‌ها بود – را نابود کرد. این فاجعه صرفاً طبیعی نبود: خشکسالی، افت سطح آب‌های زیرزمینی و فقدان زیرساخت‌های اطفاء حریق، کشاورزان را درمانده کرد. هزاران نفر درآمد خود را از دست دادند و مجبور به ترک زمین‌های خود شدند.
دو تالاب ارزشمند منطقه – هورالعظیم و فلاحیه – به دلیل ساخت سد و استخراج بیش از حد آب برای نفت و صنعت در حال نابودی هستند. تخریب آنها طوفان‌های گرد و غبار، کاهش کیفیت هوا و فروپاشی تنوع زیستی محلی را به همراه دارد – که سلامت کل جوامع را بدتر می‌کند.
در ژوئیه ۲۰۲۱، مردم اهواز به انحراف آب رودخانه کارون به استان‌های مرکزی اعتراض کردند. آنها به دنبال تجمل نبودند – فقط آب برای نوشیدن، کشاورزی و زنده ماندن. این اعتراضات با سرکوب خشونت‌آمیز مواجه شد و حداقل ۱۱ کشته و صدها نفر دستگیر شدند که نه تنها یک فاجعه زیست‌محیطی، بلکه یک بحران عمیق در حکومتداری و عدالت را آشکار کرد.
تهدید دیگر، گسترش نیشکر است. اکنون بیش از ۱۲۰ هزار هکتار به تولید شکر اختصاص داده شده است – تخلیه آب‌های زیرزمینی، آوارگی کشاورزان و شور شدن خاک. جوامع کشاورزی سنتی در حال ریشه‌کن شدن هستند و شیوه زندگی آنها در حال ناپدید شدن است.
