در آستانه روز جهانی علیه مجازات اعدام (۱۰ اکتبر/۱۸ مهرماه)، جمهوری اسلامی ایران با اجرای ۱۵ حکم اعدام در روز چهارشنبه، به استقبال این روز رفت. بر اساس گزارش سازمان حقوق بشر ایران، از ابتدای ژانویه ۲۰۲۵ تاکنون دستکم ۱۱۰۵ نفر در ایران اعدام شدهاند که بیش از دو برابر تعداد اعدامها در همین بازه زمانی در سال گذشته (۵۳۱ نفر) است و رکورد سه دهه اخیر را شکسته است.
این سازمان با انتشار آمار جزئی، اعلام کرد که از مجموع اعدامها:
• ۵۴۴ نفر (۴۹٪) به اتهام مرتبط با مواد مخدر
• ۴۸۵ نفر (۴۳٪) به اتهام قتل عمد
• ۴۹ نفر به اتهامات امنیتی شامل محاربه، افساد فیالارض و بغی (از جمله ۱۱ نفر متهم به جاسوسی برای اسرائیل)
• ۲۷ نفر به اتهام تجاوز به عنف
• ۳۰ زن (۸ زن به اتهام جرایم مواد مخدر و ۲۲ زن به اتهام قتل)
• ۱۲۲ شهروند بلوچ، ۶۷ شهروند کرد و ۲۰ شهروند عرب
• ۶۰ تبعه افغانستان
• ۷ نفر در ملأ عام اعدام شدهاند.
تنها ۸۲ اعدام (۷٪) از سوی منابع رسمی اعلام شد و ۱۰۲۲ اعدام (۹۳٪) از طریق منابع مستقل غیررسمی تأیید شده است. با توجه به معیارهای سختگیرانه سازمان حقوق بشر ایران، انتظار میرود آمار واقعی بسیار بالاتر باشد.
محمود امیریمقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، گفت: «ایران در روز جهانی علیه اعدام یکی از سیاهترین دورانهای خود را تجربه میکند. اعدامهای روزانه برای ایجاد وحشت در جامعه ادامه دارد، اما جنبش «سهشنبههای نه به اعدام» در خط مقدم مبارزه با اعدام ایستاده است. ما از نهادهای حقوق بشری و جامعه جهانی میخواهیم تا همبستگی خود را با مردم و فعالان ایرانی نشان دهند و از این جنبش حمایت کنند.»
مقایسه با سالهای گذشته نشان میدهد که تعداد اعدامها از اول ژانویه تا دهم اکتبر ۲۰۲۵ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۴ رشد ۱۰۸٪ داشته است. این میزان در سالهای ۲۰۲۳، ۲۰۲۲ و ۲۰۲۱ به ترتیب ۵۳۴، ۴۲۸ و ۲۲۶ اعدام بوده است.
از ابتدای سال جاری میلادی، دستکم ۵۴۴ اعدام به اتهامات مربوط به مواد مخدر انجام شده است، در حالی که در مدت مشابه سال ۲۰۲۴ این رقم ۲۷۹ نفر بوده است. با وجود افزایش شدید اعدامهای مرتبط با مواد مخدر، دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد به همکاری با جمهوری اسلامی ادامه داده است.
شعار امسال روز جهانی علیه اعدام که از سال ۲۰۰۲ توسط ائتلاف جهانی برای مبارزه با مجازات مرگ تعیین شده، چنین است: «مجازات مرگ از هیچکس محافظت نمیکند. بیدرنگ به اعدام پایان دهید!» این ائتلاف شامل ۱۸۶ عضو از پنج قاره است و شورای راهبردی آن، متشکل از ۲۶ سازمان از جمله سازمان حقوق بشر ایران، سیاستها و تمرکز سالانه این جنبش را تعیین میکند.
