در اقدامی بحثبرانگیز و غیرقانونی، دولت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور کشته شده ایران با دستور محمد مخبر، معاون اول وی مساحت تالاب فلاحیه (شادگان) را به میزان ۱۴ هزار هکتار کاهش داده است. این تصمیم که در تاریخ ۲۸ آذر سال گذشته و تحت فشارهای اقلیم اهواز (خوزستان) بهاجرا درآمده، بهمنظور تسهیل در ساخت پترو پالایش فلاحیه و توسعه کارخانه فولاد آن شهرستان صورت گرفته است.
این اقدام دولت سیزدهم که با اعتراضات و واکنشهای گستردهای از سوی فعالان محیط زیست و جامعه مدنی روبهرو شده، یک نمونه آشکار از نادیدهگرفتن قوانین محیط زیستی و پایداری منابع طبیعی کشور است.
کاهش مساحت تالاب فلاحیه: تخلفی آشکار و غیرقابل توجیه
بر اساس گزارش روزنامه «پیام ما»، مساحت تالاب فلاحیه که یکی از مهمترین و بزرگترین تالابهای ایران محسوب میشود، در اقدامی بیسابقه و بدون رعایت ضوابط قانونی کاهش یافته است. پیش از این، مساحت این تالاب در مطالعات رسمی ۲۸۲ هزار هکتار اعلام شده بود، اما در بررسیهای جدید که به نام «بازنگری تعیین حد بستر و حریم تالاب فلاحیه» انجام شده، مساحت آن به ۲۶۸ هزار هکتار کاهش یافته است.
این کاهش مساحت تالاب فلاحیه (شادگان) با هدف رفع موانع بر سر راه ساخت پترو پالایش و توسعه کارخانه فولاد این شهرستان انجام شده است
نقش سازمانهای دولتی و فشارهای استانداری اقلیم اهواز بر اساس مستندات موجود، این تغییرات با دستور مستقیم محمد مخبر و تحت فشارهای استانداری اهواز از سوی سازمان آب و برق اهواز اعمال شده است.
این در حالی است که اداره کل حفاظت محیط زیست اهواز نیز این تغییرات را تایید کرده است، هرچند که این کاهش مساحت تالاب به وضوح خارج از ضوابط و مقررات قانونی و بدون شفافیت لازم انجام شده است
بازنگری مطالعات: پوششی برای تسهیل پروژههای صنعتی تغییرات انجامشده تحت عنوان «بازنگری تعیین حد بستر و حریم تالاب فلاحیه» صورت گرفته است. این بازنگری که با هدف رفع موانع ساخت پترو پالایش و توسعه فولاد فلاحیه انجام شده، در حالی صورت گرفته که این تالاب دارای مطالعات محیط زیستی ۲۵ ساله بوده و بر اساس این مطالعات، هیچگونه تغییر جدیدی در محدوده بستر و حریم آن مجاز نبوده است. اقدام به بازنگری مجدد و تغییر در مساحت این تالاب، آن هم بدون مطالعهای دقیق و شفاف، نشاندهنده نادیدهگرفتن ملاحظات محیط زیستی و توجه صرف به منافع اقتصادی کوتاهمدت است.
واکنشها و اعتراضات: صدای فعالان محیط زیست به گوش نمیرسدعملیات اجرایی پترو پالایش فلاحیه که در تابستان ۱۴۰۱ در بستر تالاب آغاز شده، اعتراضات و واکنشهای بسیاری را به دنبال داشته است. فعالان محیط زیست و گروههای مردمی از این تصمیم بهشدت انتقاد کرده و آن را تهدیدی جدی برای حیات اکوسیستم منطقه میدانند. تالاب فلاحیه با مساحتی بیش از ۵۰۰ هزار هکتار در جنوب اقلیم اهواز قرار دارد و بهعنوان یکی از تالابهای مهم ثبتشده در کنوانسیون رامسر شناخته میشود. هرگونه تغییر در مساحت و محدوده آن، بهطور مستقیم بر تنوع زیستی و سلامت محیطزیست منطقه تأثیر منفی خواهد داشت
نتیجهگیری: ضرورت بازنگری در تصمیمات و احترام به قوانین محیط زیستی کاهش مساحت تالاب فلاحیه بهوضوح نشاندهنده نادیدهگرفتن ارزشهای محیطزیستی و پایبندی به اصول توسعه پایدار است. در حالی که توسعه صنعتی و اقتصادی کشور امری ضروری است، این توسعه نباید به بهای تخریب منابع طبیعی و نابودی اکوسیستمهای حساس صورت گیرد. احترام به قوانین محیط زیستی و پایبندی به تعهدات بینالمللی، نظیر کنوانسیون رامسر، باید در اولویت تمامی پروژههای توسعهای قرار گیرد. انتظار میرود که مقامات دولت چهاردهم با بازنگری در تصمیمات اتخاذشده و توقف فوری هرگونه فعالیت در محدوده تالاب فلاحیه، بهجای تخریب، در راستای حفاظت و احیای این زیستگاه ارزشمند گام بردارند.
